Metaaldetectie Benelux Voor en door metaaldetectie amateurs!
Tijdens het zoeken met een metaaldetector worden er regelmatig Fibula´s gevonden. Maar wat is het nu eigenlijk voor voorwerp?
Een Fibula wordt ook wel mantelspeld of doekspeld genoemd. Het voorwerp is meestal van metaal en bezit daartoe een tweedelig sluitmechanisme, in de vorm van een pen en een gaatje, of beugel.
De fibula kan gezien worden als de voorloper op de knoop en de ritssluiting. De fibula was een heel belangrijk onderdeel van de kleding voor de Egyptenaren, Sumeriers, Assyriers, Grieken en Romeinen, waarbij de siergesp of Fibula de kledinglappen aan elkaar hield.
In verschillende gebieden van Europa zijn fibulae gevonden; de oudste dateren uit 800 voor Christus. Deze fibulae hadden een strakke brochering achter of zijwaarts van het sieraad en aan de voorkant zilveren en gouden versieringen met o.a. koppen van dieren. Ook in het graf van Sutton Hoo is een fibula gevonden.
Deskundigen kunnen uit stijl- en vormkenmerken afleiden uit welke keizerperiode een Romeinse fibula afkomstig is. Romeinse kledingspelden kunnen opvallend versierd zijn, bijvoorbeeld met kleurrijk email, en ze hebben soms bijzondere vormen, bijvoorbeeld van dieren. De figuurfibula had aan de achterzijde een scharnierende naald om ze op de bovenkleding te bevestigen. Opmerkelijke exemplaren droeg men graag op een goed zichtbare plaats. Ook in de vroegmiddeleeuwse tijd werden fibulae gebruikt. Veel fibulae zijn rijk versierd en gelden als museumstukken.
Een aantal van de bekendste gevonden fibulae uit Nederland en Belgie
De Drieknoppenfibula van Koninksem
Een wijd verspreid Laat-Romeins type van fibula is de Drieknoppenfibula, ook Kruisboogfibula genoemd, naar zijn vorm. Zo’n type was in de Romeinse wereld een kenteken van officieren of hoge ambtenaren.
Als sierstuk toonde het hun status en tegelijk was het functioneel: het diende om een mantel te ‘sluiten’. Een van de drie uivormige knoppen bevindt zich centraal, in het verlengde van de beugel, de twee andere vormen het uiteinde van de ‘armen’.
Kruisboogfibulae werden gevonden in het gehele Romeinse Rijk en dateren van de 3e tot de 6e eeuw n.Chr. De Drieknoppenfibula van Koninksem is een van de vele objecten uit het graf van een man van Germaanse origine die wellicht in het Romeinse leger heeft gediend en in Tongeren was gelegerd. De speld lag in een kist die groot genoeg was om ook zijn wollen mantel te bevatten, die helemaal is vergaan.
De fibula van Dorestad
De schijffibula van Dorestad is in 1969 gevonden in een put in Wijk bij Duurstede, het oude Dorestad. Het voorwerp is waarschijnlijk omstreeks 775-800 vervaardigd in Bourgondië en bevindt zich thans in het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden.
Heb jij een fibula gevonden en wil je deze determineren? Of misschien wil je ze leren herkennen….. Kijk dan eens hier en verbaas je over de vele vormen!
