Tinnen Soldaatjes

Misschien heb je er weleens een gevonden, een tinnen soldaatje. Maar hoe oud is hij eigenlijk? Is het een bijzondere vondst? Daar kunnen wij je zeker meer over vertellen.

Tinnen soldaatjes zijn erg populair bij verzamelaars. Het materiaal is meestal een legering van lood en tin. De figuurtjes worden gegoten met behulp van een mal en kunnen daarna beschilderd worden. Tinnen soldaatjes waren veelal bedoeld als speelgoed maar werden ook gebruikt door militaire strategen om gevechtstactieken te plannen door de figuren te gebruiken om de locaties van echte soldaten te laten zien.

De geschiedenis van de tinnen soldaat.

De eerste sporen van speelgoed soldaatjes dateren al van voor 2000BC. Deze werden van hout gemaakt en werden gevonden in tombes van Farao’s uit oude Egypte. Zelfs de Romeinen speelden al met speelgoed soldaatjes. De soldaatjes gegoten uit tin werden in 1730 uitgevonden in Neurenberg, Duitsland. Dit waren de zogenaamde platte tweedimensionale soldaatjes, ook wel Kleine Eilerts of Flats genoemd. De soldaatjes waren als speelgoed bedoeld. Eerst gebruikten ze houten figuurtjes die model stonden voor de tinnen soldaatjes. Aan het einde van de zeventiende eeuw waren er gedetailleerde afbeeldingen van diverse soldatenuniformen die ze gebruikten als voorbeeld. De soldaatjes verschilden erg van grootte, de afzonderlijke bedrijven maakten ze allemaal net even anders.

Johann Gottfried Hilpert was de eerste die een standaard maat voor zijn soldaatjes in het leven riep. Zijn figuurtjes werden 5 tot 6 centimeter groot en waren van zuiver tin maar werden later gemaakt van loodlegeringen. Johann Gottfried Hilpert en zijn broer Johann Georg Hilpert richtten in 1775 een vroege assemblagelijn op voor soldaten en andere figuren. Hij produceerde in Duitsland in massa tinnen soldaatjes als eerbetoon aan Frederik de grote, ook wel Frederik II genoemd. Vrouwelijke schilders brachten elk een enkele kleur aan op een beeldje terwijl het door de werkplaats werd verspreid. Hilpert was de eerste die ze als speelgoed in massa produceerde.

De productie van de soldaatjes groeide snel en de afzonderlijke bedrijven produceerden nog steeds allerlei verschillende maten. In het jaar 1840 kwam hier een eind aan met de invoering van de Neurenbergse- of Heinrichsen schaal. Ernst Heinrichsen sloot een overeenkomst met de andere producenten af waarin een standaardmaat van 30mm vast gesteld werd. Deze tinnen soldaatjes werden in heel Europa geliefd speelgoed. De soldaatjes werden ook in grote hoeveelheden geëxporteerd naar Groot-Brittannië en Amerika.

Rond 1850 kwamen er steeds meer tinnen soldaatjes. Het was een tijd waarin veel oorlogen werden gevoerd en kinderen wilden dat graag naspelen. Zij kregen dan voor hun verjaardag of voor Kerst een doosje met 20 of 30 soldaatjes en spaarden dan ieder jaar tot ze een heel leger bij elkaar hadden.

Sommige bedrijven hadden enorm veel verschillen gietvormen en andere bedrijven probeerden juist een zo natuurgetrouw mogelijke uitvoering te produceren. Rond 1900 werden de geheel driedimensionale soldaatjes geproduceerd. Verschillende bedrijven probeerden de soldaatjes realistischer te maken en dit deden ze door de lichamen van de paarden en de soldaten enigszins bol te maken. Ook werden er in de negentiende eeuw door een aantal Duitse fabrieken massieve figuurtjes op de markt gebracht.

De grote doorbraak kwam in 1893 in Groot-Brittannië waar dan nog nauwelijks speelgoedsoldaatjes gemaakt werden. William Britain maakte holle, gegoten figuurtjes die licht waren en doordat ze hol waren relatief goedkoop waren. Het bedrijf maakte soldaatjes met absoluut correcte uniformen, beschilderd in de juiste kleuren. Het succes was zo groot dat William Britain voor de eerste wereldoorlog zelfs soldaatjes naar Duitsland exporteerde. Naast Britain zijn er in de loop van de jaren vele andere producenten van speelgoedsoldaatjes bij gekomen. Zo produceerde John Hill & Company dezelfde hol gegoten figuren in dezelfde stijl en schaal.

Tot aan de eerste wereldoorlog werden er ontzettend veel tinnen soldaatjes verkocht maar door de verschrikkingen van de eerste wereldoorlog wilden de ouders geen soldaatjes meer voor hun kinderen kopen. Toch werden de tinnen figuren weer opgepakt maar dit maal door de volwassenen die geschiedenisfiguren begonnen te maken. Soms werden hele veldslagen in een diorama nagebootst. Na 1950 werden plastic speelgoedsoldaatjes populair omdat deze goedkoper en lichter waren.

Tot slot

Heb je zelf een tinnen soldaatje gevonden kijk dan op het voetstukje van je figuurtje. Soms is het mogelijk om de naam van de fabrikant te zien bijvoorbeeld Britains, Timpo en John Hill and Co.